Wybierz kontynent

Jan Nowak-Jeziorański - Kurier

Miał cztery lata, gdy Polska odzyskała niepodległość, a w jej historii zapisał się pod okupacyjnym pseudonimem Jan Nowak jako emisariusz Komendy Głównej Armii Krajowej i Rządu RP w Londynie, a po II wojnie światowej jako dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

Fot. Cezary Piwowarski

Miał cztery lata, gdy Polska odzyskała niepodległość, a w jej historii zapisał się pod okupacyjnym pseudonimem Jan Nowak jako emisariusz Komendy Głównej Armii Krajowej i Rządu RP w Londynie, a po II wojnie światowej jako dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

 Urodził się 2 października 1914 r. w Berlinie jako Zdzisław Antoni Jeziorański, jednak ukończył warszawskie gimnazjum im. Adama Mickiewicza, a później studia ekonomiczne na Uniwersytecie Poznańskim i 1937 r. podchorążówkę artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Służbę wojskową odbywał w 2. Dywizjonie Artylerii Konnej im. gen. Józefa Sowińskiego i w 1939 r. dostał się niemieckiej niewoli. Po ucieczce z transportu do obozu jenieckiego, przyjechał do Warszawy i włączył się w działalność konspiracyjną. 

 Działania dywersyjne

Uczestniczył m.in. w akcji N organizowanej przez referat powołany w grudniu 1940 r. przez gen. Stefana Roweckiego i przekształcony w podwydział N Biura Informacji i Propagandy Związku Walki Zbrojnej, a później Armii Krajowej. Akcja polegała na przeprowadzeniu działań dywersyjno-propagandowych oraz dezinformacji Niemców i stanowiła element walki psychologicznej z okupantem. W 1943 r. Jeziorański pod przybranym nazwiskiem Jan Kwiatkowski po raz pierwszy jako kurier Armii Krajowej wyruszył do Poselstwa Polskiego w Sztokholmie.

 Kurier z Warszawy

Po powrocie do kraju ze Szwecji otrzymał kolejne zadanie. W tym samym roku jako Jan Nowak po raz pierwszy wyruszył do rządu RP w Londynie. Rozmawiał zarówno z Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych gen. Kazimierzem Sosnkowskim, jak i brytyjskim premierem Winstonem Churchillem. W Londynie wystąpił także po raz pierwszy przed mikrofonem, wygłaszając pogadankę o Polskim Państwie Podziemnym w polskiej sekcji radia BBC. Pod koniec lipca 1944 r. wrócił do Warszawy i wziął udział w powstaniu warszawskim, podczas którego ożenił się Jadwigą Wolską, łączniczką „Gretą”. Wraz z kapitulacją powstania, z rozkazu komendanta AK gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego, wyruszyli do Londynu z misją przewiezienia dokumentów Komendy Głównej Armii Krajowej. 

 Radio Wolna Europa

Po zakończeniu II wojny światowej Jan Nowak-Jeziorański pracował w redakcji polskiej rozgłośni BBC (1948-1951), a pod koniec 1951 r. zaczął organizować w Monachium Rozgłośnię Polską Radia Wolna Europa. Polacy pierwszą audycję usłyszeli 3 maja 1952 r., a Jan Nowak kierował placówką do 1976 r. Następne 20 lat spędził w Stanach Zjednoczonych, działając w Kongresie Polonii Amerykańskiej. Napisał m.in. książkę „Kurier z Warszawy” (1978, w Polsce po raz pierwszy ukazała się legalnie w 1989). Zaangażował się także w pomoc dla polskiej opozycji demokratycznej i „Solidarności” oraz procesy przystąpienia Polski do NATO, a później integracji z Unią Europejską. 

Do Polski po raz pierwszy po II wojnie światowej przyjechał w 1989 r., a na stałe zamieszkał w Warszawie w 2002 r. Wielokrotnie nagradzany za działalność dziennikarską i honorowany odznaczeniami, m.in. Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1944) i Orderem Orła Białego (1994). Zmarł 20 stycznia 2005 r. i został pochowany w rodzinnym grobie na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

MB.

O Autorze

© Wolni Nieobojętni Redaktor

© PowiemPolsce.pl

Powiązane wydarzenia

1914-10-02

W Berlinie urodził się Jan Nowak-Jeziorański, kurier i emisariusz Komendy Głównej Armii Krajowej i Rządu RP w Londynie w czasie II wojny światowej, cichociemny, wieloletni dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa; zmarł 20 stycznia 2005 r. w Warszawie.

Berlin

111. rocznica

2005-01-20

W Warszawie zmarł Jan Nowak-Jeziorański, kurier i emisariusz Komendy Głównej Armii Krajowej i Rządu RP w Londynie w czasie II wojny światowej, cichociemny, wieloletni dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

Warszawa

20. rocznica

Berlin

Dziedzictwo Wolności - Polacy na świecie

Miejsca Polaków na świecie

Zapisz się do newslettera

Jesteś tutaj