Dwa z nich mają charakter eksploracyjny: Current Policies Scenario (CPS - Scenariusz Obecnych Polityk) – bazujący wyłącznie na dziś obowiązujących politykach, przywrócony do tegorocznej edycji – oraz Stated Policies Scenario (STEPS - Scenariusz Ogłoszonych Polityk), który uwzględnia polityki realizowane i oficjalnie rozważane, lecz bez aspiracyjnych celów takich jak NDC. Kolejne dwa scenariusze są normatywne: Net Zero Emissions by 2050 Scenario (NZE - Scenariusz Zerowej Emisji Netto do 2050 r.), wyznaczający ścieżkę dojścia do globalnych zerowych emisji netto do 2050 r., oraz po raz pierwszy wprowadzony Accelerating Clean Cooking and Electricity Services Scenario (ACCESS), przedstawiający mapę drogową do zapewnienia czystych technologii gotowania i powszechnego dostępu do energii elektrycznej.

Tegoroczna edycja World Energy Outlook 2025 poświęcona jest przede wszystkim kwestii bezpieczeństwa energetycznego, które – jak podkreśla MAE – stało się kluczowym filarem bezpieczeństwa gospodarczego i narodowego. W świecie rosnącej niestabilności geopolitycznej i klimatycznej zapewnienie niezawodnych dostaw energii, odpornej infrastruktury oraz bezpiecznych łańcuchów dostaw minerałów krytycznych nabiera strategicznego znaczenia.

MAE wskazuje, że w nadchodzącej dekadzie zapotrzebowanie na energię elektryczną będzie rosło znacznie szybciej niż ogólna konsumpcja energii. Wynika to z postępującej elektryfikacji transportu, rosnącej roli chłodzenia i ogrzewania opartego na elektryczności oraz dynamicznego rozwoju infrastruktury cyfrowej i AI. Trend ten widoczny jest zarówno w scenariuszu CPS, jak i STEPS. Jednocześnie centrum globalnego wzrostu popytu na energię przesuwa się do gospodarek rozwijających się poza Chinami – przede wszystkim Indii, Azji Południowo-Wschodniej i państw Bliskiego Wschodu, co oznacza bardziej rozproszoną geograficznie strukturę popytu.

Jednym z najsłabszych punktów globalnego systemu energetycznego pozostają minerały krytyczne, niezbędne m.in. dla produkcji baterii, rozwoju sieci elektroenergetycznych i technologii odnawialnych. MAE alarmuje, że sektor przetwarzania i rafinacji tych surowców jest bardzo mocno skoncentrowany – Chiny dominują w 19 z 20 kluczowych minerałów, z przeciętnym udziałem ok. 70%. Bez zdecydowanej interwencji państw, partnerstw międzynarodowych oraz inwestycji w nowe regiony dywersyfikacja łańcuchów dostaw będzie postępować zbyt wolno, pogłębiając istniejące zależności.

WEO2025 podkreśla również dynamiczny rozwój odnawialnych źródeł energii – na czele z fotowoltaiką – które rosną szybciej niż jakiekolwiek inne technologie w każdym z rozpatrywanych scenariuszy. Jednocześnie do globalnego koszyka energetycznego wraca energia jądrowa: ponad 40 krajów uwzględnia ją w swoich przyszłych strategiach energetycznych, a w budowie znajduje się ponad 70 GW nowych mocy. Rosnąca elektryfikacja powoduje, że świat nieuchronnie wchodzi w „erę elektryczności”, w której zapotrzebowanie na energię elektryczną wzrośnie do 2035 r. o ok. 40% w scenariuszach CPS i STEPS oraz ponad 50% w scenariuszu Net Zero.

MAE zwraca uwagę, że transformacja energetyczna jest jednak narażona na liczne ryzyka i opóźnienia. Wśród nich znajdują się m.in. rosnąca podatność sieci elektrycznych na cyberataki i ekstremalne zjawiska pogodowe, niedostateczne tempo rozwoju infrastruktury sieciowej i magazynowej oraz wysoka, utrzymująca się zależność od paliw kopalnych. Pomimo ekspansji OZE popyt na ropę w scenariuszu CPS nadal rośnie nawet do 2050 r., a globalna infrastruktura LNG może zostać rozbudowana szybciej niż rośnie zapotrzebowanie. W efekcie emisje w scenariuszach odmiennych od Net Zero pozostają zbyt wysokie, by ograniczyć ocieplenie do poziomu zgodnego z celem porozumienia paryskiego. Co istotne, we wszystkich analizowanych ścieżkach świat przekroczy próg 1,5°C już około 2030 r. – i pozostanie powyżej tej granicy przez kolejne dekady, co podkreśla rosnące znaczenie odporności systemów energetycznych.

Dla krajów europejskich – w tym Polski oznacza to konieczność szybkiego rozwoju i modernizacji sieci elektroenergetycznych, inwestycje w magazyny energii, dywersyfikację dostaw minerałów krytycznych, intensyfikację rozwoju OZE oraz projektów jądrowych, a także wzmacnianie odporności infrastruktury na zagrożenia cybernetyczne i ekstremalne warunki pogodowe. Zdolność do skutecznego zarządzania rosnącym zapotrzebowaniem na energię elektryczną będzie decydować o bezpieczeństwie energetycznym regionu.

Zachęcamy do zapoznania się ze streszczeniem raportu World Energy Outlook 2025 w języku polskim Streszczenie – World Energy Outlook 2025 – Analysis - IEA oraz pełną wersją raportu dostępną bezpłatnie na stronie MAE: World Energy Outlook 2025 – Analysis - IEA.

---

Photo: IEA