W magazynie "Alam Arrajol" ukazał się wywiad z Ambasadorem RP Robertem Rostkiem. Poniżej zamieszczamy polskie tłumaczenie rozmowy, życząc Państwu miłej lektury!

 

Jak oceniłby Pan obecne stosunki polityczne i gospodarcze między Polską a Arabią Saudyjską oraz jakie kluczowe wydarzenia wpłynęły na kształtowanie się tego partnerstwa w ostatnich latach?

W tym roku obchodzimy 30. rocznicę nawiązania stosunków dyplomatycznych między Arabią Saudyjską a Polską.

Nasze relacje rozwijały się w ostatnim czasie w niezwykle szybkim tempie, zwłaszcza w ciągu ostatnich dwóch lat. W 2023 r. zorganizowano szereg wizyt, w tym wizytę Premiera RP w Rijadzie w marcu oraz posiedzenie Polsko-Saudyjskiej Komisji Mieszanej w czerwcu. W tym samym roku Arabię Saudyjską odwiedził również polski Minister Finansów.

Z drugiej strony, Polskę odwiedziło wielu wysokich rangą urzędników saudyjskich, w tym Minister Gospodarki i Planowania w maju, a także Minister Transportu i Usług Logistycznych Saleh Al Jasser wraz z szefem Generalnego Urzędu Lotnictwa Cywilnego Abdulazizem Al Duail w sierpniu, których wizyta w dużym stopniu przyczyniła się do podpisania umowy o transporcie lotniczym między Polską a Arabią Saudyjską. Umowa ta już przyniosła efekty, w postaci ustanowienia bezpośredniego połączenia lotniczego między Rijadem a Warszawą zaledwie rok temu, a kolejne – między Rijadem a Krakowem, obsługiwane przez FlyNas – zostało uruchomione w tym roku, 27 czerwca!

Warto wspomnieć, że współpracowaliśmy również w sprawie Ukrainy, wspierając wysiłki dyplomatyczne poprzez udział w szczycie w Dżeddzie w sierpniu 2023 r. Polska jest najważniejszym centrum pomocy humanitarnej dla Ukrainy. To właśnie przez nasz kraj transportowana jest międzynarodowa pomoc dla Ukraińców, w tym bardzo hojne wsparcie od Centrum Pomocy Humanitarnej i Pomocy Kryzysowej im. Króla Salmana.

Jaka jest obecnie wielkość wymiany handlowej między Polską a Arabią Saudyjską? W jakich konkretnych sektorach, takich jak: energia odnawialna, technologia lub rolnictwo, przewiduje Pan największy potencjał wzrostu i wzajemnych inwestycji?

Wielkość naszej wymiany handlowej szacowana jest na około 8 mld USD, co czyni Arabię Saudyjską naszym największym partnerem gospodarczym spośród wszystkich państw arabskich.

Lwia część tej kwoty wynika ze współpracy między Orlenem a Saudi Aramco, największymi koncernami naftowymi odpowiednio w Polsce i Arabii Saudyjskiej. Umowa ta jest ważnym elementem naszych stosunków dwustronnych, przyczyniającym się do bezpieczeństwa energetycznego Polski. W czwartym kwartale 2024 r. 60% polskiego importu ropy naftowej pochodziło z Arabii Saudyjskiej.

W ciągu ostatnich dwóch lat na rynek saudyjski weszło wiele znaczących polskich firm. Dzięki obecności liderów w dziedzinie korporacyjnych rozwiązań informatycznych, takich jak Comarch i Asseco, a także firm z branży spożywczej (Wedel), kosmetycznej (Inglot, dr Irena Eris) i modowej (Reserved, Poca&Poca), można spodziewać się dalszego wzrostu ich obecności. Również w sektorze rolno-spożywczym pojawiają się perspektywy owocnej, korzystnej współpracy, zwiększającej bezpieczeństwo żywnościowe Arabii Saudyjskiej.

Kilka innych firm zgłosiło zainteresowanie otwarciem lokalnych biur, w tym Polfa Tarchomin (farmaceutyki) i Upmedic (branża medyczna), Fakro (budownictwo) oraz szereg firm działających w branży spożywczej.

Polska i Arabia Saudyjska są sobie bliskie również pod innymi względami. W 2024 r. Polskę odwiedziło ponad 25 tysięcy saudyjskich turystów i mamy nadzieję, że w tym roku będzie ich jeszcze więcej!

Zarówno Arabia Saudyjska, jak i Polska traktują priorytetowo transformację energetyczną. Jakie konkretne możliwości współpracy istnieją w zakresie projektów dotyczących energii odnawialnej lub zielonych technologii?

Bardzo ważne jest, abyśmy pracowali nad zapewnieniem naszym społeczeństwom energii, która jest nie tylko niezawodna i przystępna cenowo, ale także czysta. Skoro niemożliwa jest natychmiastowa rezygnacja z paliw kopalnych, musimy aktywnie rozwijać technologie mające na celu produkcję energii w sposób czysty i wydajny, ze źródeł odnawialnych. Arabia Saudyjska, dzięki swojej Saudyjskiej Zielonej Inicjatywie i wielu innym projektom, jest bez wątpienia jednym z regionalnych liderów w tej dziedzinie.

Polskie Ministerstwo Klimatu i Środowiska od 2009 roku realizuje projekt GreenEvo, którego celem jest wspieranie rozwoju i promocji polskich innowacji w takich sektorach jak: gospodarka odpadami, gospodarka wodno-ściekowa, odnawialne źródła energii, oszczędność energii, jakość powietrza, ochrona różnorodności biologicznej.

Od początku programu zrealizowano ponad 100 misji gospodarczych do ponad 70 krajów na całym świecie. Obecnie w programie uczestniczy 34 przedsiębiorców oferujących 44 zielone technologie. Łączna liczba umów podpisanych dzięki udziałowi w programie GreenEvo wynosi 261 umów podpisanych z partnerami zagranicznymi i 388 umów zawartych na rynku krajowym.

Jakie konkretne kroki podjęła polska ambasada w celu uproszczenia procedur wizowych Schengen dla obywateli Arabii Saudyjskiej i jakie są plany dalszego zwiększenia liczby turystów z Arabii Saudyjskiej przybywających do Polski?

Uproszczenie procedur wizowych Schengen jest złożonym zadaniem, które wymaga osiągnięcia konsensusu między wszystkimi członkami UE. Podczas naszej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, która trwała od początku tego roku do 30 czerwca 2025 r., prowadzono dyskusje na temat dalszych ułatwień dla obywateli Arabii Saudyjskiej zamierzających odwiedzić strefę Schengen.

Pamiętajmy również, że UE wprowadziła nowe przepisy dotyczące kaskady wizowej Schengen, które pozwalają europejskim konsulom wydawać obywatelom Arabii Saudyjskiej długoterminowe wizy wielokrotnego wjazdu (ważne do 5 lat), nawet przy pierwszym wniosku. Ostateczną decyzję zawsze podejmują konsulowie po dokładnej analizie dokumentów.

Dziedzictwo kulinarne Polski jest znane na całym świecie. Jakie kultowe potrawy lub wyjątkowe doznania kulinarne poleciłby Pan saudyjskim turystom odwiedzającym Polskę i dlaczego warto ich spróbować?

Moje ulubione potrawy to:

• Pierogi – pierogi z różnymi nadzieniami – można je nadziać ziemniakami, serem i cebulą, kapustą i grzybami, a nawet owocami. Można je przyrządzić na słono, słodko lub kwaśno!
• Barszcz – zupa z buraków o bardzo bogatym smaku i pięknym ciemnoczerwonym kolorze, tradycyjnie podawana w Boże Narodzenie z małymi pierożkami zwanymi uszkami.
• Gołąbki – gotowane liście kapusty nadziewane mięsem. W dużej mierze przypominają słynne arabskie mahshi!
• Karpatka – tradycyjne ciasto z kremem o smaku waniliowym, którego nazwa pochodzi od nazwy łańcucha górskiego Karpaty, gdzie znajduje się popularne miasto Zakopane.

Chciałbym również skorzystać z okazji, aby polecić odwiedzenie strony internetowej Culture.pl, na której można znaleźć wiele informacji o Polsce i naszej kulturze. Strona ta, prowadzona przez Instytut Adama Mickiewicza, jest wspaniałym punktem odniesienia i źródłem wiedzy zarówno dla turystów, jak i osób planujących zamieszkać w Polsce.

Czy mógłby Pan opisać rolę społeczności polskich emigrantów w Arabii Saudyjskiej i podzielić się spostrzeżeniami na temat ich doświadczeń jako pomostu między naszymi kulturami?

Obywatele polscy pracują w wielu sektorach saudyjskiej gospodarki, bardzo często zajmując ważne i odpowiedzialne stanowiska, np. jako lekarze, inżynierowie lub menedżerowie wysokiego szczebla w przedsiębiorstwach publicznych i prywatnych. Niektórzy z nich, m.in. były trener reprezentacji Polski Czesław Michniewicz i piłkarz Grzegorz Krychowiak, odegrali nawet rolę w niedawnym rozwoju saudyjskiej piłki nożnej!

Wielu polskich emigrantów mieszka w Arabii Saudyjskiej od ponad 5 lat, a niektórzy nawet od ponad 20 lat! Świadczy to wyraźnie o tym, że bardzo polubili swoją drugą ojczyznę i czują się tu mile widziani i doceniani.

Czy istnieją programy stypendialne lub partnerstwa uniwersyteckie ułatwiające wymianę akademicką i współpracę między naszymi dwoma krajami?

Uniwersytety saudyjskie mogą nawiązywać współpracę z uniwersytetami polskimi w ramach finansowanego przez UE programu Erasmus+. Program ten, pierwotnie przeznaczony dla państw członkowskich UE, odniósł ogromny sukces, umożliwiając wielu studentom z UE studiowanie w innym kraju europejskim, pomagając im rozwijać umiejętności badawcze i językowe, a także promując kulturę europejską i współpracę. Opierając się na tym sukcesie, Unia Europejska pracuje nad rozszerzeniem programu o uczelnie z różnych kontynentów.

Polska realizuje również własne projekty wymiany akademickiej, opracowane przez NAWA – Narodową Agencję Wymiany Akademickiej. Aby w pełni wykorzystać ten program, nasze kraje muszą pracować nad ramami prawnymi, podpisując dwustronne umowy o współpracy w dziedzinie edukacji.

Wreszcie, co nie mniej ważne, studenci z obu krajów mogą indywidualnie zapisywać się na nasze uniwersytety, aby realizować wybraną przez siebie ścieżkę kariery lub karierę akademicką. Mieliśmy polskich studentów studiujących w Arabii Saudyjskiej, przede wszystkim na słynnym Uniwersytecie Nauki i Technologii im. Króla Abdullaha w Dżeddzie. Z drugiej strony, co roku wielu saudyjskich studentów wyjeżdża do Polski, ponieważ bardzo cenią sobie programy nauczania, zwłaszcza polskich uniwersytetów medycznych.