Prawnicy i urzędnicy Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego przez ostatnie tygodnie analizowali zapisy uchwały Rady Miasta Krakowa (RMK), która od 1 stycznia 2026 r. wprowadza na większości obszaru miasta strefę czystego transportu. Uchwała zakłada m.in., że mieszkańcy spoza Krakowa, których auta nie spełnią norm SCT, wjadą do miasta po uiszczeniu opłaty, a po 2028 r. w ogóle nie wjadą do miasta. Opłaty i zakaz wjazdu nie będą obowiązywać mieszkańców Krakowa, którzy przed 26 czerwca zakupili samochód i niezależnie od norm Euro mieszkańcy ci będą mogli użytkować pojazd tak długo, jak zechcą.

Wątpliwości wojewody Krzysztofa Jana Klęczara (PSL) wzbudza przede wszystkim kwestia równego traktowania obywateli poruszających się pojazdami po SCT. Wojewoda liczy, że do końca roku władze Krakowa wypracują dialog z mieszkańcami gmin i powiatów sąsiednich oraz z podmiotami, które – jak podkreślił wojewoda – „kategorycznie nie zgadzają się na wejście w życie tych przepisów”.

Zaskarżenie uchwały do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego nie wstrzymuje wykonania uchwały do czasu prawomocnego wyroku.

– Miasto wyraża pełne zrozumienie dla podjętej dziś decyzji wojewody. Najważniejsze, że strefa czystego transportu – mająca kluczowe znaczenie dla zdrowia mieszkańców i osób tu przyjeżdżających – wejdzie w życie od 1 stycznia 2026 roku – zakomunikował magistrat.

Urzędnicy zapowiedzieli, że „w najbliższym czasie zostanie powołany przez prezydenta Krakowa zespół, który będzie pracował nad wdrożeniem zasad strefy czystego transportu”.

Ich zdaniem „miasto od początku było gotowe do dialogu i wyjaśniania wątpliwości wokół proponowanych zasad”. W lipcu prezydent Krakowa poinformował, że ekwiwalent wpływów z opłat za SCT trafi do gmin ościennych na inwestycje związane z poprawą jakości powietrza. Stowarzyszenie Metropolii Krakowskich nie skomentowało wówczas tego pomysłu.

We wtorkowym komunikacie magistrat podkreślił, że przedstawiciele Urzędu Miasta Krakowa (UMK) zapoznają się z treścią decyzji nadzorczej wojewody i dokonają głębokiej analizy wątpliwości. Zapowiedziano stały kontakt z prawnikami urzędu wojewódzkiego.

RMK 12 czerwca większością głosów KO i Nowej Lewicy przyjęła uchwałę o SCT. Uchwała wprowadza od 1 stycznia 2026 r. zakaz wjazdu dla starszych samochodów, chyba że ich kierowcy uiścili opłatę. Ograniczenie obowiązuje wewnątrz IV obwodnicy.

Zdaniem przeciwników SCT strefa dyskryminuje osoby mniej zamożne, których nie stać na zakup nowego auta. Konsekwencją strefy może być też ograniczenie biedniejszym osobom dostępu do pracy, nauki, placówek medycznych itp. w stolicy Małopolski.

– Jeżeli wprowadzimy strefę, to po pierwsze poprawimy jakość powietrza, po drugie zmniejszymy korki – przekonywał prezydent Krakowa Aleksander Miszalski (PO) podczas sesji, na której było głosowanie ws. uchwały. Przypominał także, że korki, brak miejsc parkingowych, hałas są wśród problemów wskazywanych przez mieszkańców w badaniach.

Urzędnicy miasta Krakowa oceniają, że obecna uchwała o SCT jest „konsekwencją wieloletnich analiz stanu środowiska i jakości powietrza, które jednoznacznie wskazują na konieczność podjęcia zdecydowanych działań w zakresie ograniczenia tzw. smogu komunikacyjnego”. Dodają też, że działania magistratu i RMK były poprzedzone „szerokimi konsultacjami społecznymi i eksperckimi”.

Zgodnie z uchwałą, od 1 stycznia 2026 r. na teren wewnątrz IV obwodnicy nie wjadą bez uiszczenia opłaty samochody benzynowe z normą Euro poniżej 4 lub wyprodukowane przed 2005 r. i diesle z normą Euro poniżej 6 lub wyprodukowane przed 2014 r. (przed 2012 r. dla ciężarówek i autobusów). Przepisy nie dotyczą mieszkańców Krakowa, którzy kupili stary pojazd przed 26 czerwca.

W ostatnich trzech latach to druga uchwała Rady Miasta Krakowa o SCT, która wzbudziła wątpliwości wojewody jako organu nadzorczego. Poprzednią, z 2022, zaskarżył do WSA wojewoda Łukasz Kmita (PiS). WSA stwierdził jej niezgodność z prawem i unieważnił ją. Wpłynęła jednak skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA), który jeszcze nie wydał postanowienia w sprawie. (PAP)

bko/ joz/ mhr/