
W obliczu trwającej wojny w Ukrainie, niestabilności geopolitycznej na świecie i zagrożeń dla demokratycznych wartości, polska prezydencja od początku miała jasny cel: wzmocnić bezpieczeństwo Europy w siedmiu jego wymiarach – zewnętrznym, wewnętrznym, informacyjnym, ekonomicznym, energetycznym, żywnościowym i zdrowotnym. Hasło prezydencji „Bezpieczeństwo, Europo!” zostało przyjęte jako drogowskaz dla całej Unii Europejskiej, która podjęła decyzje o bezprecedensowych inwestycjach w bezpieczeństwo.
Sukces polskiej prezydencji to zwiększenie wysiłków na rzecz trwałego wsparcia dla Ukrainy i jej odbudowy oraz wzmocnienie presji na Rosję i jej popleczników – w celu jak najszybszego zakończenia trwającej agresji.
Najważniejsze osiągnięcia polskiej prezydencji w zakresie bezpieczeństwa i wymiarze zewnętrznym UE:
- Polska prezydencja doprowadziła do przełomowego wzrostu wydatków UE na obronność - pierwszy raz w historii Unia Europejska przeznacza znaczące środki na ten cel. Do państw członkowskich trafi 150 mld euro w ramach instrumentu SAFE. To program na rzecz inwestycji obronnych, który pozwala na realizowanie pilnych i dużych inwestycji publicznych w produkty obronne poprzez zamówienia kierowane do europejskiego przemysłu obronnego.
- Dzięki polskiej prezydencji Unia Europejska przedłużyła dotychczasowe sankcje na Rosję i przyjęła 16. oraz 17. pakiet jeszcze dotkliwszych sankcji. Podjęto także działania na rzecz walki z dezinformacją m.in. opracowując nowy system wspólnego reagowania państw UE na poważne ataki w cyberprzestrzeni (Cyber Blueprint).
- Jednym z priorytetów działań sankcyjnych polskiej prezydencji była neutralizacja rosyjskiej floty cieni. Udało się umieścić na listach sankcyjnych UE najważniejszą część tankowców wchodzących w skład tzw. rosyjskiej floty cieni (obecnie 372 statki, a po przyjęciu 18. pakietu będzie to 477), a także umożliwić obejmowanie środkami ograniczającymi podmiotów z tzw. ekosystemu floty cieni tj. właścicieli tankowców, ich kapitanów i załogi.
- Pomimo jednostronnego blokowania, od 2023 r., przez Węgry unijnego wsparcia wojskowego dla Ukrainy, podczas polskiego przewodnictwa udało się przekazać Ukrainie drugą transzę wsparcia (w łącznej kwocie 1,9 mld euro) z nadzwyczajnych zysków z unieruchomionych rosyjskich aktywów (windfall profits).
- Wdrożyliśmy inicjatywę Wysokiej Przedstawiciel Kallas, która zakłada zakup 2 mln sztuk wielkokalibrowej amunicji do końca 2025 r. – w pierwszym półroczu 2025 r. udało się zrealizować 2/3 inicjatywy.
- Odpowiadając na zagrożenia hybrydowe ze strony Rosji, z inicjatywy polskiej prezydencji, ESDZ opracowała kompleksową propozycję działań UE w odpowiedzi na rosyjskie kampanie hybrydowe, tzw. Russia Strategy.
- Polska prezydencja traktowała politykę rozszerzenia jako istotny instrument zwiększający bezpieczeństwo i stabilność w Europie. Największy postęp został osiągnięty przez Albanię, z którą w trakcie konferencji międzyrządowych, którym przewodniczyła Polska, otwarte zostały dwa klastry negocjacyjne – dot. rynku wewnętrznego (klaster 2) oraz konkurencyjności i inkluzywnego wzrostu (klaster 3). Polska prezydencja zamknęła także 5. rozdział negocjacji akcesyjnych „zamówienia publiczne” z Czarnogórą.
- Dzięki staraniom prezydencji udało się w bezprecedensowym tempie przyjąć Instrument wsparcia dla Mołdawii w wysokości 1,9 mld euro. Uzgodniliśmy z Parlamentem Europejskim zwiększenie o 100 mln euro sumy grantów dla Mołdawii. Komisja Europejska i Mołdawia uzgodniły 2-letnią kompleksową strategię uniezależnienia Mołdawii od niepewnych dostaw energii z Rosji i pełną integrację z unijnym rynkiem energetycznym. Wsparcie wyniesie 250 mln euro do końca 2025 r.
- Dzięki zrealizowanym w trakcie prezydencji inicjatywom Polska umocniła się na pozycji lidera we wspieraniu niezależnych środowisk białoruskich na uchodźctwie. Forum Kościuszkowskie stało się platformą, dzięki której środowiska te zyskały możliwość dotarcia ze swoim przekazem do szerszej grupy państw unijnych, a także wymiany poglądów i zasygnalizowania potrzeb szczególnie istotnych dla powodzenia przyszłego procesu demokratyzacji Białorusi.
Życzymy powodzenia w realizacji priorytetów prezydencji Danii. Cieszymy się, że motto duńskiej prezydencji to „Silna Europa w zmieniającym się świecie”, a program prezydencji wyraźnie zapowiada kontynuację działań polskiej prezydencji.