Sytuacja osób starszych i ich równe traktowanie w kontekście dostępności do usług społecznych były przedmiotem przygotowanego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich raportu "Dostępność usług społecznych dla osób starszych mieszkających w gminach wiejskich".

"Bariery, które osoby starsze napotykają w dostępie do usług społecznych, powinny zostać mądrze rozpoznane i wzięte pod uwagę w planowaniu szeroko pojętej polityki senioralnej" - powiedział zastępca rzecznika praw obywatelskich Adam Krzywoń podczas poniedziałkowej konferencji, na której zaprezentowano raport.

Jak wynika z raportu RPO, wykluczenie transportowe i braki kadrowe wśród lekarzy specjalistów i fizjoterapeutów to najpoważniejsze bariery w dostępności do usług społecznych, z którymi muszą borykać się seniorzy na wsi.

Na wykluczenie transportowe składają się m.in. siatka połączeń niedostosowana do potrzeb osób starszych i uwzględniająca jedynie dojeżdżających do szkół uczniów, brak odpowiedniej infrastruktury przystankowej (zadaszenia, ławeczek) oraz trudności w dostępie do stacji kolejowych czy dworców autobusowych, m.in. związane z brakiem pobocza.

Dr hab. Sylwia Michalska z Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk zwróciła uwagę, że niektórzy seniorzy boją się korzystać ze ścieżek rowerowych. "Ścieżki, które są dobrej jakości, są zawłaszczone przez wyczynowców, czyli przez osoby, które jeżdżą szybko, sportowo i nie zwracają uwagi na inne osoby" - powiedziała Michalska.

Jednocześnie dla wielu seniorów na wsiach rower jest głównym środkiem transportu. W tym dla kobiet, które - jak zauważył we wstępie do raportu rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek - doświadczają dyskryminacji ze względu na "kulturowo przyjęty zwyczaj, że prowadzenie samochodu to domena mężczyzn".

Tymczasem, jak podkreślili autorzy raportu, rozwinięcie transportu publicznego było dla biorących udział w badaniu seniorów jakościową zmianą w dostępie do usług społecznych.

Kolejną barierą w dostępności do usług społecznych jest bariera kadrowa, szczególnie w ochronie zdrowia - brak lekarzy specjalistów i fizjoterapeutów. Jak zauważyli autorzy raportu, powodem może być "mniejsza atrakcyjność pracy w środowisku wiejskim z punktu widzenia rozwoju zawodowego w profesjach medycznych", a także "mniejszy popyt na usługi zdrowotne świadczone na zasadach komercyjnych". Problemem nie jest jednak brak lokali czy placówek ochrony zdrowia.

Jest to istotne także dlatego, że - jak zauważył dr Łukasz Komorowski z Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN - "średnio co piąty mieszkaniec obszarów wiejskich w Polsce to osoba w wieku poprodukcyjnym". "Struktura społeczno-demograficzna Polski bardzo się starzeje. Są takie gminy w Polsce wschodniej, gdzie już około 40 proc. mieszkańców to osoby w wieku poprodukcyjnym" - powiedział dr Komorowski.

Raport powstał na kanwie badania przeprowadzonego w gminach wiejskich o różnym profilu społeczno-gospodarczym we współpracy z Instytutem Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk. (PAP)

ksc/ agz/