Miód, wg dyrektywy Unii Europejskiej 2001/110/WE, jest naturalną słodką substancją wytworzoną przez pszczoły (Apis mellifera) z nektaru roślin lub wydalin owadów wysysających soki z żywych części roślin, które pszczoły zbierają, odwadniają, przerabiają ze specyficznymi substancjami własnymi, gromadzą i pozostawiają do dojrzewania w plastrach. Produkt ten może być płynny lub skrystalizowany.

Miody wyprodukowane przez pszczoły z nektaru zebranego z kwiatów nazywamy nektarowymi, a te ze spadzi, wytwarzanej przez mszyce i czerwce, spadziowymi. Jeśli w okresie zbierania nektaru pszczoły przynoszą do ula także spadź pszczelarz uzyska ze swoich uli miody mieszane: nektarowo-spadziowe lub spadziowo-nektarowe. Miód zrobiony przez pszczoły z nektaru jednego gatunku rośliny nazywamy miodem odmianowym. Jeśli zaś powstał z nektaru wielu gatunków roślin kwitnących w tym samym okresie nazywany jest wielokwiatowym.

Dojrzały miód, poza wrzosowym, wyciśnięty z zasklepionych plastrów, jest gęstym płynem. Lany z odkręconego słoika lub łyżki tworzy charakterystyczny stożek na powierzchni.

Miód płynny nazywamy patoką, a skrystalizowany do postaci zestalonej – krupcem. WAŻNE! Miód powinien skrystalizować się (zgęstnieć), ponieważ to naturalna cecha miodów dojrzałych wysokiej jakości. Okres krystalizacji zależy od rodzaju miodu. Najdłużej w stanie patoki może pozostawać miód akacjowy i spadziowy (nawet do 12 miesięcy). W domu miód skrystalizowany można doprowadzić do stanu patoki, trzymając słoik z krupcem w wodzie o temperaturze do 40oC. Dekrystalizacja w wyższej temperaturze obniża wartość odżywczą i biotyczną miodu. Z tego też powodu herbatę, kawę, przegotowaną wodę czy mleko trzeba lekko ostudzić przed dodaniem miodu, inaczej zniszczymy jego cenne właściwości.

Żeby miód nie tracił swych właściwości należy go przechowywać w szczelnie zamkniętym naczyniu – nie będzie wówczas chłonął wilgoci oraz obcych zapachów. Najlepiej przechowywać go w zaciemnionym miejscu, w dolnych szafkach kuchennych. A poza tym możesz jeść miód tak jak lubisz: na kanapce lub z białym serem, deserami owocowymi, czy w napojach – lemoniadzie, kawie lub herbacie.

Najlepiej kupować miód bezpośrednio od pszczelarza i wybierać miód z okolic swojego miejsca zamieszkania. Związane jest to z przyzwyczajeniem organizmu do pyłków roślin występujących w regionie, które znajdą się również w miodzie pochodzącym z pobliskiej pasieki. Jeżeli konsument nie jest smakoszem miodów odmianowych, to można rekomendować miód wielokwiatowy, który powstał z nektaru wielu gatunków roślin i zawiera szerokie spektrum substancji biologicznie aktywnych, smakowych i zapachowych.

Polski Związek Pszczelarski zachęca do korzystania z materiałów edukacyjnych. Na stronie https://pzp.biz.pl/zyj-zdrowo-i-dbaj-o-owady-zapylajace/ przeczytać można informacje odnoszące się do poszczególnych rodzajów miodu, o ich walorach smakowych i zdrowotnych.

Ale pszczoły mają nam do zaoferowania znacznie więcej niż wspaniałe miody. Pyłek kwiatowy, pierzga, propolis, mleczko pszczele to produkty trochę mniej znane, ale wysokoenergetyczne i prozdrowotne. 

Pyłek kwiatowy jest produktem roślinnym, zawierającym białka, aminokwasy, cukry proste i złożone, tłuszcze, flawonoidy, karotenoidy, witaminy i sole mineralne. Oddziałuje na człowieka odżywczo i leczniczo. Zawarte w pyłku polifenole i kwercetyna mają właściwości antyoksydacyjne, obniżają poziom cholesterolu we krwi i działają przeciwmiażdżycowo. Pszczoły zbierają z kwiatów jednocześnie nektar i pyłek. Ten drugi formują w postaci obnóży. Pyłek kwiatowy stanowi doskonałą odżywkę w rekonwalescencji po przebytych chorobach. To doskonałe uzupełnienie diety przy wzmożonym wysiłku fizycznym i umysłowym, dla rekonwalescentów, osób osłabionych, ludzi starszych, dzieci oraz kobiet w każdym okresie życia. 

Pierzga to nic innego jak przyniesiony do ula pyłek kwiatowy przeznaczany do tworzenia zapasów na okres jesienno-zimowy. Zostaje on złożony w komórkach, ubity, a następnie pokryty miodem. Tak zakonserwowany podlega fermentacji mlekowej (zbliżonej do fermentacji kiszonej kapusty). Produkt ten nazywany jest pierzgą. W stosunku do obnóży pyłku kwiatowego pierzga różni się nieco składem, ponieważ zawiera więcej białka, które występuje w postaci peptydów i aminokwasów łatwo przyswajalnych. Posiada również więcej węglowodanów. Pierzga posiada dużą ilość kwasu mlekowego (3,1%), co zmienia jej pH. Proces powstawania pierzgi wpływa również na wzrost zawartości enzymów. Jest ona bogata w witaminy z grupy B oraz E i K. Pierzga działa antybakteryjnie, regeneracyjnie, uodparniająco, odtruwająco i odżywczo. 

Propolis (kit pszczeli) to lepka, gęsta substancja balsamiczno-żywiczna, której pszczoły używają do uszczelniania gniazda, a w mieszaninie z woskiem do polerowania komórek plastra przed zaczerwieniem (przed złożeniem jajeczek przez matkę pszczelą). Jest on tworzony w ulu z przynoszonych przez pszczoły-zbieraczki wydzielin pączków topoli, brzozy, wierzby, sosny, świerka, jodły, olchy, dębu, jesionu i innych drzew. Substancje te po wzbogaceniu przez pszczoły wydzieliną gruczołów gardzielowych i żuwaczkowych, a także niewielką ilością wosku i pyłku dają tzw. kit pszczeli. Wyciąg propolisu uzyskuje się zazwyczaj rozpuszczając kit pszczeli w 70% etanolu, biorąc 1 część surowca i 10 części płynu. Propolis działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybicznie, znieczulająco, regeneracyjnie, odtruwająco i przeciwzapalnie. Zaleca się go przy schorzeniach: układu krążenia, nadciśnienia, wrzodach żołądka i dwunastnicy, układu oddechowego, gardła, prostaty, hemoroidach, grzybicach i łuszczycy, a nawet przy odleżynach. Może wywoływać reakcję alergiczną. 

Mleczko pszczele to galaretowata substancja o konsystencji gęstej śmietany, barwy białej z odcieniem perłowym i o cierpkim smaku. Mleczko w ulu służy do karmienia larw pszczół robotnic i larw trutni w ciągu pierwszych 3 dni ich życia. W późniejszym okresie pszczoły te otrzymują pokarm w postaci pyłku i miodu. Mleczkiem pszczelim (z ang. nazywanym royal jelly, czyli „królewska galaretka”) karmiona jest także matka pszczela (często nazywana królową) przez całe swoje życie larwalne, a także podczas okresu czerwienia (składania jajeczek), co bardzo dobrze wpływa na utrzymanie jej w dobrej kondycji i witalności. Mleczko pszczele zawiera wiele cennych składników: białka (zwłaszcza gammaglobuliny i albuminy), substancje lipidowe, węglowodany, kwasy organiczne, witaminy (szczególnie z grupy B), neurohormon (acetylocholina), biopierwiastki (potas, wapń, sód, magnez, żelazo, mangan). 

Kolejnym produktem pochodzącym od pszczół jest wosk pszczeli. To wydzielina gruczołów woskowych pszczół służąca im do budowania plastrów w ulu. W komórkach pszczelich plastra gromadzone są praktycznie wszystkie produkty, które pszczoły pozyskują i wytwarzają (np. miód, pierzga), a także odbywa się wychów kolejnych pokoleń pszczół. Wosk służy również do naprawiania uszkodzeń i zasklepiania komórek wypełnionych dojrzałym miodem. Wosk pszczeli używany jest m.in. do produkcji naturalnych świec, które mają działanie jonizujące. Świece z wosku pszczelego używa się w kościołach i świątyniach różnych wierzeń podczas codziennych obrzędów. Można je zakupić również na własny użytek. Naturalne świece z wosku pszczelego nie tylko pięknie pachną miodem, ale także wspierają nasze zdrowie. 

Nasza misja edukacyjno-informacyjna jest jednak szersza. Polski Związek Pszczelarski informuje społeczeństwo o ogromnej roli pszczół i innych owadów zapylających w ekosystemie. Dbając o te małe stworzenia, dbamy też o bioróżnorodność. Dzięki zapylaczom zwiększa się ilość i poprawia jakość pożywienia oraz zabezpieczony zostaje łańcuch dostaw żywności. Pszczoły zbierając pyłek i nektar, który stanowi ich pożywienie, świadczą jedną z najważniejszych usług ekosystemowych, ponieważ zapylają wiele gatunków roślin, także tych, które są pożywieniem dla nas i dla wielu gatunków zwierząt. Zapylają także rośliny użytkowane do innych celów – ozdobnych, leczniczych, kosmetycznych i tekstylnych. Prowadzone przez pszczoły zapylanie roślin jest jednym z najważniejszych czynników plonotwórczych. Biorąc pod uwagę rośliny uprawne warto wiedzieć, że właśnie pszczoły hodowane przez człowieka odwiedzają 90% ze 107 głównych roślin uprawianych na świecie. To właśnie w ich pracy ekolodzy i naukowcy pokładają największe nadzieje w rozwoju bioróżnorodności.

Na stronie Polskiego Związku Pszczelarskiego przeczytać można w jaki sposób dbać o owady zapylające. 

Polski Związek Pszczelarski jest dumny z faktu, że działanie informacyjne "Żyj zdrowo i dbaj o owady zapylające", finansowane ze środków Funduszu Promocji Roślin Oleistych, dociera szeroko do konsumentów. PZP zachęca do korzystania z materiałów edukacyjnych.

Treść ulotki dostępna na stronie PZP w zakładce "Warto Wiedzieć". https://pzp.biz.pl/warto-wiedziec/ 

Źródło informacji: Polski Związek Pszczelarski